Đền Vua Bà - Thủy tổ Quan họ

Làng Diềm (nay là khu phố Diềm), phường Hòa Long, thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh Phường Hòa Long, Thành phố Bắc Ninh, Tỉnh Bắc Ninh
hoaigiangdl@gmail.com

Dịch vụ

Mô tả

Quê tôi đó Làng Diềm thân thương quá

Đất Lan Điền cổ xá ngàn năm

Sông Cầu trong đục đôi dòng

Bao đời ôm ấp quanh vòng Quê tôi

Im dấu tích ngàn năm còn đó

Đức Vua Bà Thuỷ Tổ còn vang

Giúp dân lập ấp lập làng

Tăng gia sản xuân thanh nhàn dạy ca

Khi nắng hạn lửa trời thiêu đốt

Dân đảo cầu gió mát mưa bay

Rừng hoa nở rộ hây hây

Xanh vàng đỏ tím hương bay ngạt ngào

Đền Vua Bà thôn Viêm Xá (nay là khu phố Viêm Xá), phường Hòa Long, thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh vốn được khởi dựng từ lâu đời và được tu bổ với quy mô to lớn vào thời Lê - Nguyễn. Di tích là nơi tôn thờ Thủy tổ Quan họ “Nhữ Nương Nam Hải chiếu ứng diệu cảm”.

Theo thần tích lưu giữ tại đền cho biết, Thủy tổ quan họ là con gái vua Hùng có công dạy dân làng Viêm Xá cấy cày, trồng dâu, nuôi tằm dệt vải và đặc biệt đã truyền cho nhân dân các làn điệu dân ca Quan họ đắm thắm một di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Tháng 12 năm 1994, nhà nước công nhận đền Vua Bà là di tích lịch sử, xếp hạng cấp Quốc gia.

 Kiến trúc di tích: Làng Viêm Xá là địa phương duy nhất trên vùng quê Quan họ có đền thờ Thủy tổ Quan họ. Qua các thời kỳ lịch sử, di tích luôn được nhân dân quan tâm bảo vệ. Đền Vua Bà có bình đồ kiến trúc kiểu chữ Nhị, gồm hai công trình chính là tòa Tiền tế và Hậu cung, ngoài cùng là cổng Tam môn.

Tòa Đại bái: gồm 3 gian 2 chái bình đầu bít đốc, mái lợp ngói, bộ khung gỗ lim. Phía trước mở cửa 3 gian giữa theo kiểu “thượng song hạ bản”, 2 gian bên xây kín trổ cửa sổ chữ thọ tròn. Trên thượng lương tòa Tiền tế khắc dòng chữ Hán “Hoàng triều Khải Định cửu niên thế thứ Giáp Tý trọng thu Nguyệt cốc nhật thượng trụ” cho biết thời gian tu bổ vào năm 1924.

Tòa Hậu cung: gồm 2 gian chạy ngang cùng hướng với tòa Đại bái, kiểu thức đơn giản, xà gỗ lim gác tường, bình đầu mái lợp ngói, vỉa đá xanh lát gạch vuông mở cửa gỗ bức bàn chân quay. Toà Hậu cung mới được trùng tu năm 2018 bằng nguồn vốn nhà nước. Công trình chào mừng kỷ niệm 10 năm vinh danh dân ca quan họ Bắc Ninh được UNESCO công nhận là di sản văn hoá phi vật thể của nhân loại.

 

 

Giá trị di tích: Đền Vua Bà là nơi duy nhất trong 49 làng Quan họ gốc của Kinh Bắc xưa thờ vị Thủy tổ Quan họ, người sản sinh làn điệu Quan họ và là người khai dân lập ấp dạy dân làm ăn, trống lúa, trồng dâu, nuôi tằm, ươm tơ, dệt vải… nghề này ngày nay vẫn còn được duy trì và phát triển thành nghề truyền thống của làng Viêm Xá. Di tích đền Vua Bà là dữ liệu quan trọng để nghiên cứu về lịch sử hình thành phát triển của một di sản văn hóa của quê hương đất nước.

Trải thời gian, di tích còn lưu giữ được nhiều cổ vật như: thần tích, sắc phong, sấu đá, cây hương đá có niên đại thời Lê Nguyễn giúp chúng ta nghiên cứu về lịch sử quê hương, công lao của đức Vua Bà và những nét sinh hoạt văn hóa dân ca quan họ cổ xứ Kinh Bắc.

Di tích là nơi diễn ra nhiều hoạt động văn hóa gắn với người vùng Quan họ. Vào dịp mồng 6 tháng 2 âm lịch hàng năm nhân dân địa phương lại mở hội. Sự hội đền có ý nghĩa thiêng liêng, là dịp để thể hiện sự tôn kính, lòng nhớ ơn của dân làng đối với đức Vua Bà -Thủy tổ dân ca Quan họ Bắc Ninh và cũng là thời điểm để bà con tụ họp sau những ngày lao động vất vả, thể hiện tình đoàn kết, cầu cho mưa thuận, gió hòa, một năm làm ăn phát đạt, cấy trồng tốt tươi. Lễ hội được nhân dân làng Diềm truyền nối qua biết bao thế hệ, hòa cùng dòng chảy thời gian để trở thành nhu cầu không thể thiếu trong đời sống tinh thần của người dân trong vùng.

 Giá trị về cảnh quan: Hiện nay, di tích có quy mô bề thế, khang trang tố hảo, bố cục gọn gàng chặt chẽ, hài hoà với môi trường thiên nhiên xung quanh, công trình của di tích được làm bằng các chất liệu truyền thống, bền vững mang đậm nét cổ truyền. Đền Vua Bà cùng với đình Diềm, đền Cùng giếng ngọc và Nhà hát Dân ca Quan họ Bắc Ninh tạo thành một quần thể di tích có giá trị về văn hóa du lịch, là điểm đón khách trong và ngoài nước mỗi khi về tham quan Bắc Ninh.

 Dịch vụ mua sắm ẩm thực: Về tham quan khu di tích nơi đây, du khách vừa được nghe những làn điệu quan họ Bắc Ninh mượt mà đằm thắm, vừa được thưởng thức đặc sản là món bánh Khúc. Bánh Khúc thôn Viêm Xá mang trong mình mùi thơm nồng của xôi, vị bùi bùi của đậu xanh, mùi vị đặc trưng của rau Khúc. Những ai đã đến thôn Viêm Xá nghe Quan họ và ăn bánh khúc một lần hẳn không thể quên được món quà quê mộc mạc, đượm tình này.

 Hướng dẫn viên: Quý khách về tham quan di tích liên hệ với thuyết minh viên của Ban Quản lý di tích tỉnh Bắc Ninh để được nghe giới thiệu về giá trị của di tích đền Vua Bà - Ms Nguyễn Hồng Vân - Phó trưởng Phòng Quản lý Di tích quốc gia đặc biệt. Điện thoại: 0972.209.645.

Nguồn: Ban quản lý Di tích tỉnh Bắc Ninh.

 

 

Những điểm lân cận

Bản đồ